Đề bài: Cho hàm số y = f ( x ) = a × ( x − x 1 ) k 1 × ( x − x 2 ) k 2 × ( x − x 3 ) k 3 × ⋯ × ( x − x n ) k n ( a ≠ 0 ; k i ∈ N + ) y=f\left(x\right)=a \times (x-x_{1})^{k_{1}} \times (x-x_{2})^{k_{2}} \times (x-x_{3})^{k_{3}} \times \dots \times (x-x_{n})^{k_{n}} \,\, \left(a \neq 0; k_{i} \in \mathbb{N}^+\right) y = f ( x ) = a × ( x − x 1 ) k 1 × ( x − x 2 ) k 2 × ( x − x 3 ) k 3 × ⋯ × ( x − x n ) k n ( a = 0 ; k i ∈ N + ) . Tìm số điểm cực trị của hàm số y = f ( x ) y=f\left(x\right) y = f ( x ) .
Đặt C C C bằng số i i i sao cho k i k_{i} k i chẵn.
Đặt L L L bằng số i i i sao cho k i k_{i} k i lẻ.
Đặt n = ∑ i = C + L n=\sum i=C+L n = ∑ i = C + L .
Định nghĩa hàm s g n ( x ) sgn\left(x\right) s g n ( x ) như sau:
Nếu x = 0 ⟹ s g n ( x ) = 0 x=0\implies sgn\left(x\right)=0 x = 0 ⟹ s g n ( x ) = 0
Nếu x > 0 ⟹ s g n ( x ) = 1 x>0 \implies sgn\left(x\right)=1 x > 0 ⟹ s g n ( x ) = 1
Nếu x < 0 ⟹ s g n ( x ) = − 1 x<0 \implies sgn\left(x\right)=-1 x < 0 ⟹ s g n ( x ) = − 1
Ta có ln ∣ f ( x ) ∣ = ln ( ∣ a ∣ × ∏ i = 1 n ∣ x − x i ∣ k i ) = ln ∣ a ∣ + ∑ i = 1 n ( k i × ln ∣ x − x i ∣ ) , ∀ x ∉ { x i } \displaystyle \ln\left|f(x)\right|=\ln\left(\left|a\right| \times \prod_{i=1}^n\left|x-x_{i}\right|^{k_{i}} \right)=\ln\left|a\right|+\sum_{i=1}^n\left(k_{i}\times \ln\left|x-x_{i}\right|\right), \quad \forall x \notin \{x_{i}\} ln ∣ f ( x ) ∣ = ln ( ∣ a ∣ × i = 1 ∏ n ∣ x − x i ∣ k i ) = ln ∣ a ∣ + i = 1 ∑ n ( k i × ln ∣ x − x i ∣ ) , ∀ x ∈ / { x i }
Đạo hàm hai vế trên ta có:
( ln ∣ f ( x ) ∣ ) ′ = ∑ i = 1 n ( k i × ( ln ∣ x − x i ∣ ) ′ ) ⟺ ∣ f ( x ) ∣ ′ ∣ f ( x ) ∣ = ∑ i = 1 n ( k i × ∣ x − x i ∣ ′ ∣ x − x i ∣ ) ⟺ s g n ( f ( x ) ) × f ′ ( x ) s g n ( f ( x ) ) × f ( x ) = ∑ i = 1 n ( k i × s g n ( x − x i ) × ( x − x i ) ′ s g n ( x − x i ) × ( x − x i ) ) ⟺ f ′ ( x ) f ( x ) = ∑ i = 1 n ( k i × ( x − x i ) ′ x − x i ) ⟺ f ′ ( x ) f ( x ) = ∑ i = 1 n ( k i × 1 x − x i ) ⟺ f ′ ( x ) f ( x ) = ∑ i = 1 n ( k i x − x i ) \begin{aligned}
& \left(\ln\left|f\left(x\right)\right|\right)'=\sum_{i=1}^n\left(k_{i}\times\left(\ln\left|x-x_{i}\right|\right)'\right) \\
\iff & \dfrac{\left|f\left(x\right)\right|'}{\left|f\left(x\right)\right|}=\sum_{i=1}^n \left(k_{i}\times\dfrac{\left|x-x_{i}\right|'}{\left|x-x_{i}\right|}\right) \\
\iff & \dfrac{sgn\left(f\left(x\right)\right)\times f'\left(x\right)}{sgn\left(f\left(x\right)\right)\times f\left(x\right)}=\sum_{i=1}^n \left(k_{i}\times\dfrac{sgn\left(x-x_{i}\right)\times\left(x-x_{i}\right)'}{sgn\left(x-x_{i}\right)\times \left(x-x_{i}\right)}\right) \\
\iff & \dfrac{f'\left(x\right)}{f(x)}=\sum_{i=1}^n \left(k_{i}\times\dfrac{\left(x-x_{i}\right)'}{x-x_{i}}\right) \\
\iff & \dfrac{f'\left(x\right)}{f(x)}=\sum_{i=1}^n \left(k_{i}\times\dfrac{1}{x-x_{i}}\right) \\
\iff & \dfrac{f'\left(x\right)}{f(x)}=\sum_{i=1}^n \left(\dfrac{k_{i}}{x-x_{i}}\right) \\
\end{aligned} ⟺ ⟺ ⟺ ⟺ ⟺ ( ln ∣ f ( x ) ∣ ) ′ = i = 1 ∑ n ( k i × ( ln ∣ x − x i ∣ ) ′ ) ∣ f ( x ) ∣ ∣ f ( x ) ∣ ′ = i = 1 ∑ n ( k i × ∣ x − x i ∣ ∣ x − x i ∣ ′ ) s g n ( f ( x ) ) × f ( x ) s g n ( f ( x ) ) × f ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( k i × s g n ( x − x i ) × ( x − x i ) s g n ( x − x i ) × ( x − x i ) ′ ) f ( x ) f ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( k i × x − x i ( x − x i ) ′ ) f ( x ) f ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( k i × x − x i 1 ) f ( x ) f ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( x − x i k i )
Đặt g ( x ) = f ′ ( x ) f ( x ) = ∑ i = 1 n ( k i x − x i ) \displaystyle g\left(x\right)=\dfrac{f'\left(x\right)}{f\left(x\right)}=\sum_{i=1}^n \left(\dfrac{k_{i}}{x-x_{i}}\right) g ( x ) = f ( x ) f ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( x − x i k i )
Vậy nghiệm của g ( x ) g\left(x\right) g ( x ) tương ứng với nghiệm của f ′ ( x ) f'\left(x\right) f ′ ( x ) mà không phải nghiệm của f ( x ) f\left(x\right) f ( x )
Ta lại có g ′ ( x ) = ∑ i = 1 n ( − k i ( x − x i ) 2 ) = − ∑ i = 1 n ( k i ( x − x i ) 2 ) < 0 ∀ x ∉ { x i } \displaystyle g'\left(x\right) = \sum_{i = 1}^n\left(\dfrac{-k_{i}}{\left(x-x_{i}\right)^2}\right)=-\sum_{i = 1}^n\left(\dfrac{k_{i}}{\left(x-x_{i}\right)^2}\right) < 0 \quad \forall x \notin \{x_{i}\} g ′ ( x ) = i = 1 ∑ n ( ( x − x i ) 2 − k i ) = − i = 1 ∑ n ( ( x − x i ) 2 k i ) < 0 ∀ x ∈ / { x i }
Vậy g ( x ) g\left(x\right) g ( x ) giảm đơn điệu trên mỗi khoảng ( x i ; x i + 1 ) ( 1 ) \left(x_{i}; x_{i+1}\right) \quad (1) ( x i ; x i + 1 ) ( 1 )
Lại có lim x → x i + g ( x ) = lim x → x i + ∑ j = 1 n ( k j x − x j ) = lim x → x i + ( k i x − x i ) + lim x → x i + ( ∑ j = 1 , j ≠ i n ( k j x − x j ) ) \displaystyle \lim_{x\to x_{i}^+} g(x) = \lim_{x\to x_{i}^+}\sum_{j=1}^n \left(\dfrac{k_{j}}{x-x_{j}}\right)=\lim_{x\to x_{i}^+}\left(\dfrac{k_i}{x-x_{i}}\right)+\lim_{x\to x_{i}^+}\left(\sum_{j=1, j\neq i }^n \left(\dfrac{k_{j}}{x-x_{j}}\right)\right) x → x i + lim g ( x ) = x → x i + lim j = 1 ∑ n ( x − x j k j ) = x → x i + lim ( x − x i k i ) + x → x i + lim j = 1 , j = i ∑ n ( x − x j k j )
Ta thấy lim x → x i + ( k i x − x i ) = + ∞ \displaystyle \lim_{x\to x_{i}^+}\left(\dfrac{k_i}{x-x_{i}}\right) = +\infty x → x i + lim ( x − x i k i ) = + ∞
Và lim x → x i + ( ∑ j = 1 , j ≠ i n ( k j x − x j ) ) \displaystyle \lim_{x\to x_{i}^+}\left(\sum_{j=1, j\neq i }^n \left(\dfrac{k_{j}}{x-x_{j}}\right)\right) x → x i + lim j = 1 , j = i ∑ n ( x − x j k j ) hữu hạn.
Vậy lim x → x i + g ( x ) = + ∞ ( 2 ) \displaystyle \lim_{x\to x_{i}^+} g(x)=+\infty \quad (2) x → x i + lim g ( x ) = + ∞ ( 2 )
Chứng minh tương tự ta có lim x → x i + 1 − g ( x ) = − ∞ ( 3 ) \displaystyle \lim_{x\to x_{i+1}^-} g(x)=-\infty \quad (3) x → x i + 1 − lim g ( x ) = − ∞ ( 3 )
Từ ( 1 ) , ( 2 ) , ( 3 ) ⟹ \left(1\right), (2), (3) \implies ( 1 ) , ( 2 ) , ( 3 ) ⟹ có duy nhất một giá trị x x x trong ( x i ; x i + 1 ) \left(x_{i};x_{i+1}\right) ( x i ; x i + 1 ) là nghiệm của g ( x ) g\left(x\right) g ( x ) và cũng là nghiệm của f ′ ( x ) f'\left(x\right) f ′ ( x ) . Có n − 1 n-1 n − 1 khoảng ( x i ; x i + 1 ) \left(x_{i};x_{i+1}\right) ( x i ; x i + 1 ) , vậy nên có n − 1 n-1 n − 1 nghiệm như vậy. ( I ) \left(I\right) ( I )
Xét các nghiệm x i x_{i} x i sao cho k i ≥ 2 k_{i} \geq 2 k i ≥ 2 .
Ta thấy rằng nếu k i k_{i} k i chẵn thì trên đồ thị y = f ( x ) y=f\left(x\right) y = f ( x ) sẽ tiếp xúc với trục O x Ox O x tạo thành một cực trị.
Vậy có thêm C C C điểm cực trị. ( I I ) \left(II\right) ( II )
Từ ( I ) \left(I\right) ( I ) và ( I I ) \left(II\right) ( II ) ta có: Số điểm cực trị là ( n − 1 ) + C = C + L − 1 + C = 2 C + L − 1 \left(n - 1\right)+C=C+L-1+C=2C+L-1 ( n − 1 ) + C = C + L − 1 + C = 2 C + L − 1
Vậy đáp án là 2 C + L − 1 \boxed{2C+L-1} 2 C + L − 1